Emirates Team New Zealand po raz trzeci z rzędu zdobył Puchar Ameryki!

Historia Pucharu Ameryki rozpoczęła się w 1851 roku wyścigiem dookoła Wyspy Wight, który wygrał szkuner „America”. Nowojorczycy, którzy zdobyli główne trofeum, przeznaczyli go na nagrodę w międzynarodowych regatach i nazwali – America’s Cup.

Tekst: Waldemar Heflich
Zdjęcia: materiały prasowe 37. America’s Cup/ETNZ

Pretendenci wydawali fortuny na zdobycie Srebrnego Dzbanka, a Amerykanie przeznaczali miliony dolarów na jego obronę. Przez 132 lata stał niezdobyty w gablocie New York Yacht Club i dopiero w 1983 roku załoga jachtu „Australia II” Alana Bonda, dowodzona przez Johna Bertranda pokonała w finale „Liberty” Dennisa Connera. Puchar Ameryki został przewieziony do Australii. Cztery lata później po niezwykle zaciętych regatach rozegranych u wybrzeży Fremantle, Conner i załoga „Stars&Stripes” zdobyła Puchar i w glorii bohaterów narodowych powróciła do USA. W 1988 (Dennis Conner katamaran „Stars&Stripes”) i 1992 roku w San Diego Amerykanie (Bill Koch i Hary Melges IACC „America3”) skutecznie bronili najcenniejszego żeglarskiego trofeum. Dopiero w 1995 roku musieli uznać wyższość Nowozelandczyków. Peter Blake, Russell Coutts i załoga „Black Magic” wygrali regaty challengerów, a następnie w finale pokonali załogę Dennisa Connera 5 do 0. Puchar Ameryki stanął w gablocie Royal New Zealand Yacht Squadron w Auckland. Przez cztery lata przy pomocy sponsorów i całego społeczeństwa Nowej Zelandii przygotowywano się do obrony trofeum. W 2000 roku Nowozelandczycy stoczyli pasjonujący pojedynek z jachtem włoskiego syndykatu Prada. Na wodach zatoki Hauraki „Black Magic” pokonał „Luna Rossę” 5 do 0. Puchar Ameryki pozostał w Auckland. Szwajcar Ernesto Bertarelli sfinansował przygotowania załogi, budowę jachtu klasy IACC i w 2003 roku był gotów do walki o bezcenne żeglarskie trofeum. Najlepsi żeglarze Nowej Zelandii z Russellem Couttsem na czele (Brad Butterworth, Simon Daubney, Warwick Fleury, Murray Jones, Dean Phipps) zmienili barwy i ich nowy szwajcarski Team Alinghi najpierw rozprawił się gładko z rywalami w Louis Vuitton Cup, a następnie w finale 31. America’s Cup pokonał 5 do 0 swoich rodaków na „Black Magic” sternik Dean Barker. Ku wielkiej rozpaczy milionów Nowozelandczyków Puchar Ameryki odleciał z Auckland do Genewy. W 2007 roku w Walencji w finale 32. America’s Cup ponownie Team Alinghi spotkał się z Nowozelandczykami. Tym razem Emirates Team New Zealand prowadzony przez Granta Daltona i Deana Barkera, był naprawdę doskonale przygotowany. Po zaciętych pojedynkach ETNZ pokonał rywali w regatach pretendentów Louis Vuitton Cup. W finale musieli jednak ponownie uznać wyższość szwajcarskiego Team Alinghi, którzy wygrali 5 do 2. Puchar Ameryki poleciał z powrotem do Genewy! Po długich bataliach sądowych i niekończących się analizach słynnego Deed of Gift, zdecydowano się rozegrać pojedynek między pretendentem – BMW Oracle Racing reprezentującym Golden Gate Yacht Club i obrońcą – Team Alinghi z Société Nautique de Genève. Pojedynek w 2010 roku rozegrano w Walencji na wielokadłubowcach. Amerykanie zbudowali olbrzymi trimaran „BMW Oracle Racing”, a Szwajcarzy katamaran „Alinghi 5”. W pojedynku do dwóch zwycięstw lepsi okazali się Amerykanie, wygrywając 2 do 0. Puchar Ameryki poleciał do San Francisco! Do rywalizacji w 2013 roku zaproponowano nowe, ultranowoczesne jachty klasy AC72. Szybkie katamarany, unoszące się na foilach ze sztywnymi masztami-skrzydło. W finale 34. America’s Cup walczyły załogi Emirates Team New Zealand i Oracle Team USA. Lepsi okazali się Amerykanie, których odrobienie strat ze stanu 1-8 do 9-8, przeszło do historii światowego sportu. Larry Ellison, Russell Coutts i James Spithill oraz towarzyszący im złoci medaliści olimpijscy Brytyjczyk Ben Ainslie i Australijczyk Tom Slingsby, nie kryli radości z faktu, że dokonali rzeczy praktycznie niemożliwej! Puchar Ameryki pozostał w San Francisco w Golden Gate Yacht Club Larry Ellisona. W 2017 roku widowisko jakie stworzyły na Bermudach latające katamarany klasy AC 45, było jednym z najwspanialszych w historii. Finał 35. Pucharu Ameryki, w którym walczyły załogi ETNZ i Oracle Team USA, był niezwykłym rewanżem za dramatyczny pojedynek z 2013 roku u wybrzeży San Francisco. Tym razem jednak nie było tak wielkich emocji. Nowozelandczycy wygrali 7-1, będąc zdecydowanie lepsi od swoich rywali. Gwiazdami tego finału byli Peter Burling, Blair Tuke i Glenn Ashby. Odbył się triumfalny powrót ETNZ do Auckland. W 2021 roku regaty o 36. America’s Cup rozegrano na latających na foilach jachtach jednokadłubowych AC75. Załoga Emirates Team New Zealand na czele z Grantem Daltonem, Peterem Burlingiem, Blairem Tukem i Glenem Ashbym, obroniła Pucharu Ameryki pokonując 7 do 3 załogę Luna Rosa Prada Pirelli. W 170-lecie Pucharu Ameryki, zdobyli po raz kolejny to najcenniejsze trofeum żeglarskie, jedno z najstarszych i najbardziej prestiżowych w świecie sportu. Radość w Auckland była nie do opisania. Pierwszym wyzywającym tzw. Challenger of Record 37. America’s Cup został Brytyjski zespół INEOS Britannia sir Jima Ratcliffa, dowodzony przez sir Bena Ainslie, a regaty odbyły się w 2024 roku w Barcelonie…

Szóstego dnia finału 37. Pucharu Ameryki ETNZ – INEOS Britannia, wyścigi rozegrano przy południowo wschodnim wietrze wiejącym z szybkością 6-8w oraz południowo wschodniej fali o wysokości 0,3m. Ustawiono trasę typu B. Dłuższym bokiem do plaż przy Port Olimpic i Placa del Mar.

AC Finals Match 9 Emirates Team New Zealand NZL vs INEOS Britannia GBR

Lewy hals: NZL Peter Burling, Nathan Outterigde, Blair Tuke i Andy Malloney Prawy hals: ⁠ GBR Ben Ainslie, Dylan Fletcher, Blenddyn Mon i Leigh MacMillan

Wyścig miał 6 odcinków trasy i długość 1,7 mili. Lidar pokazywał wiatr 6,9 do 9,3w. Nieco korzystniejsza była prawa strona. Brytyjczycy wpływali w pole startowe prawym halsem. Jachty wpłynęły z prędkością powyżej 36w. Oba w prawą stronę do granicy akwenu. Czysty start, INEOS po zawietrznej, ETNZ od razu wykonał zwrot na lewy hals. Podobnie Brytyjczycy rozpoczęli kurs w prawą stronę trasy. Na crossie EYNZ na prawym halsie, był 20m przed INEOS na lewym. Oba jachty żeglowały prawym halsem ETNZ z przewagą ponad 120m. Na kolejnym crossie przewaga Nowozelandczyków powiększyła się do 240m. Na znaku nr. 1 Kiwi mieli przewagę 19 sekund. Brytyjczycy znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji! Kiwi uciekali z wiatrem i nic nie wskazywało na to, że Ainslie i Fletcher znajdą na miejsce, w który mogą odrobić straty. Brak fali spowodował idealne warunki do lotu dla AC75. Nowozelandczycy kontrolowali wydarzenia na trasie. Na kursie z wiatrem przewaga ETNZ urosła do ponad 330m. Na znaku nr. 2 obrońcy Pucharu mieli 22 sekundy nad rywalem. Po ośmiu manewrach Kiwi mieli wyższą średnią prędkość i średnią VMG. W połowie drugiego odcinka na wiatr przewaga po kolejnym crossie była w granicach 120m. Ainslie popłynął jednak w prawą stronę i tu był silniejszy wiatr! Brytyjczycy zmniejszyli stratę do 60m, a na kolejnym crossie do 12m! Oba jachty prawym halsem płynęły do layline. Na znaku nr. 3 jachty było równo! Wyścig rozpoczynał się od początku! INEOS popłynął w prawą stronę, a ETNZ w lewą. Na crossie Nowozelandczycy mieli 180m przewagi… Jachty zamieniły się stronami. Na kolejnym crossie ETNZ na prawym, przeszedł 160m przed dziobem INEOS. Na znaku nr. 4 Nowozelandczycy prowadzili z przewagą 12 sekund. Rozpoczęła się ostatnia haslówka i ostatnia szansa dla Brytyjczyków, by zmienić losy tego wyścigu. Na crossie ETNZ płynąc z prawej strony przeszedł 111m przed dziobem rywali, zmuszając ich do żeglowania w lewą stronę. Kiwi skutecznie bronili prawej strony! Na kolejnym crossie prowadzili z przewagą 160m i znów Brytyjczycy zmuszeni byli do żeglowania w lewo. Burling i Outterigde doskonale rozgrywali ten mecz! Na znaku nr. 5 mieli 17 sekund przewagi. Ostatni kurs z wiatrem, choć Brytyjczycy żeglowali bardzo ambitnie, nie przyniósł zmiany lidera. Po 26 minutach wyścigu ETNZ wygrał z przewagą 47 sekund. Zwycięstwo Emirates Team New Zealand w tym wyścigu, ustaliło wynik finału na 7 do 2.

Nowozelandczycy po raz trzeci z rzędu zdobyli Puchar Ameryki! Potwierdzili, że od kilkudziesięciu lat są najlepszymi żeglarzami regatowymi na świecie. Wielka radość na pokładzie „Taihoro”, radość w Barcelonie i w Auckland! Grant Dalton zbierał gratulacje za doskonałe przygotowanie ETNZ i regaty w Barcelonie. Gratulacje dla zwycięzców i słowa uznania dla sir Jima Ratcliffa i załogi INEOS Britannia, która wygrała regaty pretendentów Louis Vuitton Cup i dzielnie walczyła w finale 37. America’s Cup

Finały Pucharu Ameryki w latach 1983-2024:
Newport 1983 – Liberty – Australia II 3 – 4
Fremantle 1987 – Kookaburra III – Stars and Stripes 0 – 4
San Diego 1988 – Stars and Stripes – New Zealand KZ1 2 – 0
San Diego 1992 – America3 – Il Moro di Venezia 4 – 1
San Diego 1995 – Young America – Team New Zealand 0 – 5
Auckland 2000 – Team New Zealand – Prada Challenge 5 – 0
Auckland 2003 – Team New Zealand – Alinghi 0 – 5
Walencja 2007 – Alinghi – Team New Zealand 5 – 2
Walencja 2010 – Alinghi – BMW ORACLE Racing 0 – 2
San Francisco 2013 – ORACLE Team USA – Emirates Team New Zealand 9 – 8
Bermudy 2017 – ORACLE Team USA – Emirates Team New Zealand 1 – 7
Auckland 2021 – Emirates Team New Zealand – Luna Rossa Prada Pirelli 7 – 3
Barcelona 2024 – Emirates Team New Zealand – INEOS Britannia 7 – 2