Certyfikaty RYA: brytyjskie uprawnienia żeglarskie – całkowicie dobrowolne

W Wielkiej Brytanii do prowadzenia jachtu żaglowego nie potrzeba żadnego patentu (o ile długość kadłuba nie przekracza 24 m), a żeglarskie certyfikaty RYA są całkowicie dobrowolne. Owa dobrowolność dotyczy żeglugi rekreacyjnej. Żeglarze, którzy pływają komercyjnie, muszą posiadać odpowiednie uprawnienia. To oczywiście nie znaczy, że od żeglarzy nie jest wymagana wiedza i umiejętności.

Tekst Mariusz Główka
Zdjęcia Mariusz Główka, mat. pras. RYA oraz ISSA

PRZECZYTAJ TAKŻE Patent żeglarski: wymagania, uprawienia, wymiana

Ponieważ tu nie wymaga się obowiązkowych patentów, to w odniesieniu do brytyjskich dokumentów używamy określenia certyfikat. Jego wystawca zapewnia, że jego posiadacz ma odpowiednią wiedzę

i doświadczenie pozwalające na samodzielne prowadzenie jachtu żaglowego. W Wielkiej Brytanii najbardziej cenione są certyfikaty wystawiane przez RYA (Royal Yachting Association). Przyjęło się też uważać, że to także jedne z najbardziej znanych i cenionych żeglarskich certyfikatów na świecie.

Certyfikaty RYA w Polsce

Kandydaci na posiadaczy certyfikatów RYA są egzaminowani zgodnie ze standardami zatwierdzanymi przez Maritime and Coastguard Agency (MCA). To brytyjski organ administracji państwowej pełniący podobne funkcje jak nasze urzędy morskie. Tym samym certyfikaty RYA są autoryzowane przez państwo jako oficjalne dokumenty potwierdzające żeglarskie kwalifikacje. Na ich podstawie wydawane są również certyfikaty komercyjne (tzw. commercial endorments).

Dzięki autoryzacji MCA żeglarskie certyfikaty RYA spełniają wymóg ust. 6 art. 37a polskiej Ustawy o żegludze śródlądowej i ich posiadacze mogą uprawiać żeglarstwo w Polsce w zakresie posiadanych uprawnień. To czyni je dość atrakcyjnymi dokumentami dla polskich żeglarzy: są rozpoznawalne i cenione na całym świecie i również umożliwiają prowadzenie jachtów w naszym kraju.

W systemie RYA istnieją cztery certyfikaty żeglarskie:

1. Day Skipper
2. Coastal Skipper (Yachtmaster Coastal)
3. Yachtmaster Offshore
4. Yachtmaster Ocean

Pierwsze trzy z nich można uzyskać, nieposiadając niższego certyfikatu. Wystarczy spełnić odpowiednie wymagania stażowe i zdać egzamin. Dopiero w przypadku ubiegania się o najwyższy z certyfikatów, Yachtmaster Ocean, wcześniej trzeba posiadać Yachtmaster Offshore.

Wśród naszych żeglarzy największym zainteresowaniem cieszy się certyfikat Yachtmaster Offshore, choć są też tacy, którzy idą za ciosem i uzyskują najwyższy z certyfikatów, Yachtmaster Ocean. Dlatego też w niniejszym artykule zostaną przedstawione informacje związane z tymi dwoma dokumentami. Zainteresowanych pozostałymi certyfikatami RYA odsyłam na stronę www.rya.org.uk.

Certyfikaty RYA: Yachtmaster Offshore

Kandydat na ten certyfikat powinien mieć ukończone 18 lat. Ponadto wymaga się posiadania odpowiedniego stażu żeglarskiego, zdobytego w ciągu ostatnich 10 lat przed egzaminem. Co najmniej połowa owego stażu musi pochodzić z rejsów po wodach pływowych.

Wymagania stażowe są następujące:

– 50 dni na morzu na jachcie do 500 GT
– 5 dni jako skiper
– wypływane 2500 Mm, z czego nie mniej niż połowa na jachcie o długości kadłuba mniejszej niż 24 m
– 5 przejść o długości nie mniejszej niż 60 Mm z czego co najmniej 2 muszą być odbyte w godzinach nocnych i 2 jako skiper.

Oprócz wymagań stażowych kandydat na Yachtmastera powinien posiadać certyfikat SRC oraz przedstawić świadectwo ukończenia kursu pierwszej pomocy.

Jak wygląda egzamin?

Egzamin odbiera wyznaczony uprzednio egzaminator. Nie komisja egzaminacyjna, lecz jedna osoba. Egzaminator ma szerokie uprawnienia, np. może weryfikować dokumenty potwierdzające staż kandydata na Yachtmastera. Na moim egzaminie usłyszałem, że staż na wodach niepływowych ma tylko połowę wartości, zatem powinienem się wykazać dwukrotnie większą ilością mil przebytych poza pływami niż ta wymagana.

Cały egzamin na YM Offshore odbywa się na wodzie. Jednak można wcześniej odbyć szkolenie teoretyczne zakończone egzaminem na lądzie, tzw. Shorebased Course, i wówczas już na jachcie egzaminator może pominąć zagadnienia będące tematem owego kursu.

Egzaminowany może zgłosić do RYA chęć poddania się egzaminowi, podając orientacyjne miejsce stacjonowania jachtu. Warto tu uświadomić czytelników, że to po stronie egzaminowanego leży zapewnienie jachtu na egzamin. W Wielkiej Brytanii to nie budzi zdziwienia, bowiem wielu tamtejszych żeglarzy jest egzaminowanych na ich własnych jachtach. RYA wyznacza egzaminatora, a on jedynie wyznacza dokładne miejsce spotkania, tam gdzie zamierza wejść na pokład. To wcale nie musi być marina, w której stacjonuje jacht egzaminowanego. To jest najczęściej jedno z miejsc, w pobliżu którego znajdują się ciekawe nawigacyjnie rejony.

Możecie być pewni, że wasz egzamin na pewno nie odbędzie się na pełnym morzu, kilkadziesiąt mil od brzegu. Bo i cóż tam można egzaminatorowi pokazać, zwrot po kolacji? Egzaminuje się najczęściej w pobliżu miejsc, gdzie jest po prostu ciekawie, gdzie jest ruch na wodzie, gdzie można spotkać wszelkiego rodzaju oznakowanie nawigacyjne, dzienne i nocne. A najlepiej żeby był kilkumetrowy skok pływu i prądy pływowe.

Egzamin na YM Offshore trwa od 8 do 12 godzin w przeliczeniu na jednego kandydata. Jeśli na pokładzie jest więcej niż dwóch egzaminowanych, to egzamin z pewnością zajmie więcej niż 24 godziny.

Certyfikaty RYA: jakie ma uprawnienia ma YM Offshore?

Jak wspomniałem, w Wielkiej Brytanii nie ma obowiązku posiadania patentu, aby samodzielnie prowadzić jacht, więc trudno mówić o uprawnieniach, pływając przyjemnościowo. Natomiast certyfikat Yachtmaster Offshore daje niewątpliwie duży prestiż zarówno pośród kolegów żaglarzy, jak też pośród agentów firm ubezpieczeniowych. To też ważna informacja dla przedstawicieli firm czarterowych, że mogą spać spokojnie, jeśli zdecydują się jego posiadaczowi oddać jacht w czarter.

Ale YM Offshoreto też dla posiadacza certyfikatu poczucie pewności i własnej wartości. Z moich osobistych wspomnień, dwa tygodnie po zdanym egzaminie poprzedzonym 3-tygodniowym szkoleniem na Kanale Angielskim, znalazłem się w Chorwacji. Do tamtej chwili nie lubiłem pływać nocą pomiędzy tamtejszymi wyspami. I nagle okazało się, że to bułka z masłem, totalny lajt w porównaniu z tym, z czym się zetknąłem u wybrzeży angielskich i później na egzaminie.

Stricte o uprawnieniach można mówić jedynie w kontekście pływania komercyjnego. Możemy tak mówić, bo brytyjskie certyfikaty mogą być błyskawicznie przekształcone w uprawnienia zawodowe, dzięki temu, że kandydaci są egzaminowani według standardów zatwierdzonych przez MCA.

Jeśli pływamy komercyjnie, to YM Offshore pozwala na prowadzenie jachtu w odległości nie większej niż 150 Mm od najbliższego portu schronienia.

Certyfikaty RYA: Yachtmaster Ocean

Jak już wspomniałem od kandydatów wymaga się posiadania certyfikatu YM Offshore. Wynika to z tego, że w Royal Yachting Association przyjęto, iż posiadacz owego certyfikatu ma już wiedzę pozwalającą mu bezpiecznie prowadzić jacht na wszelkich wodach morskich i został już przeegzaminowany w tym zakresie.

Od kandydata na YM Ocean wymaga się wiedzy nieco innej. Powinien znać meteorologię globalną, powinien zaplanować kilkutygodniowy rejs oceaniczny i przede wszystkim, powinien nawigować na oceanie, niekoniecznie posługując się GPS-em. Od posiadacza certyfikatu YM Ocean wymaga się znajomości astronawigacji. Sam egzamin pozwalający uzyskać certyfikat Yachtmaster Ocean przeprowadzany jest na lądzie.

Przed egzaminem…

Aby przystąpić do egzaminu trzeba odbyć rejs stażowy będąc skiperem albo oficerem. Tak jak w przypadku YM Offshore i tu można odbyć Shorebased Course, najlepiej przed rejsem stażowym. Rejs powinien spełniać następujące wymagania:

– długość rejsu co najmniej 600 Mm non stop, z czego przynajmniej 200 Mm w odległości nie mniejszej niż 50 Mm od brzegu, bądź od innych obiektów, których pozycja jest pokazana na mapach, a które mogłyby posłużyć do nawigowania.
– czas trwania co najmniej 96 godzin
– kandydat musi brać pełen udział w planowaniu rejsu, w przygotowaniach do niego zawierających planowanie nawigacji, sprawdzenie jachtu i jego wyposażenia, zaopatrzenie jachtu w części zamienne, paliwo, wodę i żywność
– podczas rejsu kandydat powinien umieć nawigować w oparciu o astronawigację. Minimalne wymaganie to wyznaczenie własnej pozycji poprzez pomiar wysokości Słońca w kulminacji bądź wyznaczenie pozycji z niejednoczesnych dwóch pomiarów wysokości Słońca. Kandydat powinien potrafić weryfikować wskazania kompasu poprzez pomiary związane ze Słońcem, Księżycem, gwiazdami albo planetami.

Jak wspomniałem, egzamin jest przeprowadzany na lądzie. Egzaminator powinien otrzymać przynajmniej na 48 godzin przed egzaminem pełną dokumentację związaną z odbytym rejsem stażowy, w szczególności zapisy dotyczące nawigacji zliczeniowej i astronawigacji. Egzaminator RYA ma bardzo duże kompetencje i na podstawie otrzymanej dokumentacji rejsu stażowego oraz późniejszego egzaminu ma nabrać przekonania, że wymagany rejs stażowy rzeczywiście się odbył zgodnie z wymaganiami RYA. Czas trwania egzaminu to minimum 1,5 godziny. Z mojego doświadczenia powiem, że gdy zdawaliśmy egzamin we trzech to zajęło nam to łącznie 7,5 godziny. Oczywiście nie jednocześnie, zdawaliśmy po kolei.

Warto było. Satysfakcja ze zdania egzaminu na najwyższy certyfikat jednej z najbardziej szanowanych organizacji na świecie pozostaje na zawsze.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Uprawnienia żeglarskie: certyfikaty ISSA w Polsce