The Ocean Race. Maraton na południowym Indyjskim i Pacyfiku oraz atlantycki sprint na północ…

W niedzielę, 23 kwietnia wystartował czwarty etap The Ocean Race. Pięć jachtów klasy IMOCA powróci na półkulę północną, po przepłynięciu 5550 mil morskich (6387 mil/10279 kilometrów) z Itajaí w Brazylii do Newport w stanie Rhode Island na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych.

Tekst: Waldemar Heflich
Zdjęcia: materiały prasowe Ocean Race

Dwadzieścia dni wcześniej zakończył trzeci etap prowadzący z Kapsztadu do Itajai, długości 14 840 mil morskich. Flota żeglowała na południe od Przylądka Dobrej Nadziei w Afryce, opłynęła Przylądek Leeuwin w Australii oraz osławiony Przylądek Horn na południowym krańcu Chile, a wszystko to przy jednoczesnym unikaniu „strefy wykluczenia lodowego”, ruchomej granicy, ustanowionej przez organizatorów regat, aby jachty omijały niebezpieczne góry lodowe na Południu. Po pełnym dramatycznych wydarzeń, wielu awariach i zaciętej rywalizacji, cztery jachty klasy IMOCA dotarły do mety. Po 34 dniach pierwszy był Team Malizia, a drugi Team Holcim-PRB. Po 37 dniach, trzeci był 11th Hour Racing Team, a czwarty Biotherm.

Początek etapu w Kapsztadzie 27 lutego, był zapowiedzią poważnych kłopotów jakie czekały na wszystkie załogi. Kilkanaście minut po rozpoczęciu wyścigu, po zwrocie w silnym szkwale, Biotherm – skipper Paul Meilhat uszkodził system wózka grota. Musiał zawiesić wyścig i zawinąć do portu w celu naprawy uszkodzenia. 42 minuty po starcie 11th Hour Racing Team – skipper Charlie Enright, połamał listy grota i także zawiesił wyścig na dwie godziny, w celu wymiany uszkodzonych elementów. Reszta stawki ruszyła na trasę. Pierwszy sporą przewagę uzyskał Team Holcim-PRB – skipper Kevin Escoffier, która wzrosła nawet do 600 mil. Poważny problem miała załoga Guyot Environnement – Team Europe – skiperzy Benjamin Dutreux (FRA) i Robert Stanjek (GER), delaminacja kadłuba zmusiła ich do przerwania wyścigu i powrotu do Kapsztadu. Jacht został tam naprawiony i wrócił do rywalizacji na wyścig portowy w Itajai… To niestety był dopiero początek kłopotów technicznych jachtów klasy IMOCA. Załoga 11th Hour Racing Team musiała walczyć z dwoma uszkodzonymi sterami, zerwanymi linkami do wyciągania i opuszczania foila, a także ogromnym rozdarciem grota.

Członkowie załogi Team Malizia – skipper Boris Herrmann, zmuszeni zostali do przeprowadzenia poważnej naprawy masztu, co wymagało stworzenia wielowarstwowej opaski, a wcześniej musieli odciąć żagiel zaplątany w foil i kil… Załoga spędziła wyczerpujący dzień, okręcając maszt za pomocą arkuszy wzmacniających z włókna węglowego. Było to tym trudniejsze, że maszt kołysał się na fali jak wahadło. Zalaminowali 18 warstw, po 6 warstw w każdej partii. Zrobili 3 partie, więc była to gruba opaska. Wykonali solidną naprawę na środku południowego oceanu! Jakby tego było mało, podczas sztormu, gdy pędzący z dużą szybkością jacht, wyskakiwał w górę na wielkich falach, Rosalin Kuiper została wyrzucona z koi i doznała urazu głowy (rozcięty łuk brwiowy i wstrząs mózgu). Załoga Team Malizia szybko i sprawnie udzieliła jej niezbędnej pomocy medycznej, ale poważny uraz wykluczył ją z dalszej pracy na pokładzie do końca etapu.

Po minięciu bramki punktowej na 143 stopniu długości geograficznej wschodniej, jachty trafiły na doskonałe warunki pogodowe i poprawiały rekordy dobowej żeglugi. Dni były długie, wiatr wiał z odpowiedniego kierunku z szybkością około 25 węzłów oraz była stosunkowo płaska woda w porównaniu do normalnych warunków panujących w Ryczących Czterdziestkach. Pierwszy rekord ustanowił 11th Hour Racing Team – 544,63 mil morskich, przy średniej prędkości 22,7 węzła i poprawił wieloletni rekord Alexa Thomsona HUGO BOSS wynoszący 539,71 mil morskich z 2018 roku. Następnie w doskonałych warunkach wszystkie jachty popłynęły w ciągu doby ponad 572 mile! 11th Hour Racing Team pokonał 582 mil, a Team Holcim-PRB podał do wiadomości, że jego przebieg dobowy wyniósł 588,71 mil morskich, a następnie aż 594 mile! Tylko patrzeć jak jachty klasy IMOCA pokonają barierę 600 mil w 24 godzinnej żegludze… Ustanowione rekordy muszą być ratyfikowane przez WSSRC.

Trzeci etap wyścigu The Ocean Race z Kapsztadu do Itajai, był rejsem po wodach Południowego Pacyfiku na granicy z Oceanem Południowym, czyli trzy czwarte drogi dookoła świata. Ocean Południowy – znany również jako Ocean Antarktyczny, Południowy Ocean Polarny, Ocean Austral – to najbardziej odległy obszar otwartego oceanu na świecie. Rozpoczyna się na 60° szerokości geograficznej południowej i otacza najbardziej wysunięty na południe kontynent Ziemi, pokrytą lodem Antarktydę. Na przełomie 2017 i 2018 roku Mariusz Koper i załoga jachtu KAHTARSIS II pierwsza odbyła rejs non stop wokół Antarktydy poniżej 60 stopnia szerokości południowej ustanawiając rekord trasy, wynoszący 72 dni. Ich rejs z Kapsztadu do Hobart na Tasmanii trwał 102 dni. Antarktyczny rejs KATHARSIS II dookoła Antarktydy, miał łącznie długość 15853 mil morskich (29 360 km), a sama Pętla Antarktyczna miała długość 10 180 mil morskich (18 853 km). Okrążenie Antarktydy zostało zrealizowana w całości na południe od 62° szerokości geograficznej południowej. Rekord został oficjalnie zatwierdzony przez Światową Radę Żeglarskich Rekordów Prędkości (WSSRC).

Podczas trzeciego etapu flota przepłynęła w pobliżu Punktu Nemo – współrzędne: 48°52,6′S 123°23,6′W – który jest w odległości 1670 mil (2688 kilometrów) od najbliższego skrawka lądu, który jest oficjalnie najbardziej odległym miejscem na ziemi. Tak odległym, że najbliższymi żeglarzom istotami ludzkimi są astronauci z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, krążącej wokół świata 250 mil (400 kilometrów) nad nimi. Jachty żeglowały tam bardzo blisko siebie, stanowiąc tym samym asekurację dla wszystkich uczestników regat. Daleko na Południowym Pacyfiku trudno o szybką pomoc z zewnątrz w razie poważnej awarii. Obszarem tym zajmują się dwa Morskie Ośrodki Koordynacji Ratownictwa (MRCC). Ośrodek w Nowej Zelandii odpowiada za wody na zachód od 131° długości geograficznej, natomiast wody na wschód od tej linii są monitorowane przez ośrodek w Chile. Personel w siedzibie The Ocean Race w Alicante przez całą dobę śledzi rywalizujące jachty i jest w stałym kontakcie z dwoma MRCC.

Wyścigi przez Ocean Południowy to balansowanie na ostrzu noża, między rywalizacją z innymi załogami, a przetrwaniem! Jeśli żegluje się zbyt ostrożnie, to stracisz dystans dorywali, ale zbyt mocne forsowanie jachtu i ludzi, może spowodować poważne uszkodzenia lub coś gorszego. W poprzednich edycjach wyścigu na Południowym Pacyfiku zginęło kilku żeglarzy… Jachty zmagały się przed wiele dni z bardzo trudnymi warunkami. Wiał wiatr z szybkością 30-40 węzłów, a fale rosły do powyżej sześciu metrów. Wracały także smutne wspomnienia sprzed pięciu lat z Volvo Ocean Race. Podczas edycji wyścigu 2017-18, zespół Sun Hung Kai/Scallywag poinformował, że John Fisher wypadł za burtę podczas sztormu, około 1400 mil na zachód od Przylądka Horn. Pomimo trwających kilka godzin poszukiwań w trudnych i pogarszających się warunkach, zespół Sun Hung Kai/Scallywag nie był w stanie odnaleźć swojego kolegi. John Fisher był niezwykle lubianym i doświadczonym żeglarzem, jego tragedia bardzo mocno poruszyła wszystkich uczestników wyścigu i sympatyków żeglarstwa.

Aby opuścić Południowy Pacyfik, załogi będą musiały ostatecznie skierować się na południe, aby okrążyć Przylądek Horn (55°59′ S, 67°16′ W) – najbardziej wysunięty na południe skrawek lądu. Przylądek Horn wyznacza północną granicę Cieśniny Drake’a, a południk przechodzący przez Przylądek Horn jest uznawany za granicę między Oceanem Spokojnym a Atlantykiem (czasami za południowy punkt tej granicy jest uznawana Snow Island). Przylądek Horn został tak nazwany przez holenderskiego żeglarza Willema Schoutena, który opłynął go jako pierwszy 29 stycznia 1616. Nadał mu nazwę Kaap Hoorn na cześć miasta Hoorn, z którego pochodził. Jest to legendarne miejsce dla żeglarzy, który słynie od wieków z wraków i zatonięć statków. Okrążenie Przylądka Horn to przełomowy moment w życiu każdego żeglarza i przeżycie, którego nigdy nie zapomną… Szczęśliwcy, którzy okrążą Horn w dzień i przy dobrej pogodzie, mogą dostrzec małą skalistą wysepkę. Ci, którzy nocą okrążają wyspę, muszą zadowolić się przelotnym spojrzeniem na latarnię morską na wyspie Hornos lub przy złej pogodzie, w ogóle nie zobaczyć najsłynniejszego punktu orientacyjnego wyścigów oceanicznych.

50 lat temu, 23 lutego 1973 roku, Krzysztof Baranowski w samotnym rejsie dookoła świata na pokładzie „Poloneza”, okrążył Przylądek Nieprzejednany. Przed nim dokonał tego „Dar Pomorza” pod kapitanem Konstantym Maciejewiczem w marcu 1935 roku. Po Krzysztofie Baranowskim Przylądek Horn okrążyli żeglarze na jachtach „Euros” – kapitan Aleksander Kaszowski oraz „Konstanty Maciejewicz” – kapitan Tomasz Zydler. W 1974 roku opłynęły Horn jachty biorące udział w pierwszym załogowym wyścigu dookoła świata Whitbread – „Copernicus” kapitan Zygfryd Perlicki i „Otago” kapitan Zdzisław Pieńkawa. Wiele polskich jachtów okrążyło Przylądek Nieprzejednany. W ostatnich latach dwukrotnie w bardzo spektakularnych rejsach non-stop dookoła świata – Asia Pajkowska na 40-stopowym „Fanfanie” i Szymon Kuczyński na 22-stopowym „Atlantic Puffin” klasy Maxus 22.  

Ponieważ nowoczesne jachty klasy IMOCA żeglują z prędkościami ponad 20w, a zderzenie nawet z małym kawałkiem lodu może być katastrofalne w skutkach, komisja regatowa narzuciła wirtualną strefę wykluczenia, aby utrzymać flotę na północ od strefy lodowej. Obszary od 40 stopni szerokości południowej na południe, znane są jako Ryczące Czterdziestki i Wyjące Pięćdziesiątki, mają najsilniejsze średnie prędkości wiatrów na ziemi. Prędkość wiatru generowana przez sztormowe burze, które przepływają przez ten obszar, może osiągnąć nawet 70 węzłów (ok.140 km/godz). Załogi dążyły do ustawienia się przed jednym z tych szybko poruszających się frontów burzowych, aby skierować się na wschód w kierunku Przylądka Horn, skalistego występu na południowym krańcu Chile, który wyznacza ich punkt wyjścia z Oceanu Południowego. Horn znajduje się daleko na Południu, na 55°59′ S stopniu szerokości południowej i 67°16′ W.

Spore różnice między jachtami The Ocean Race powstały dopiero po minięciu Przylądka Horn. Team Malizia i Team Holcim-PRB szybko zdobyły przewagę. 11th Hour Racing Team został powalony przez szkwał 50w, a 10 godzin później jacht spadł z fali przy szybkiej żegludze z wiatrem i poważnie rozdarł grot, czyniąc go bezużytecznym. Biotherm natomiast zderzył się z niezidentyfikowanym obiektem podwodnym i uszkodził lewy foil oraz obudowę foila, co spowodowało nieszczelność kadłuba. Gdyby nie uszkodzenia jakich doznały jachty w ostatnich dniach wyścigu, cała czwórka wpadałaby na metę w niewielkich odległościach. To był niezwykle zacięty pojedynek, a jachty żeglowały przez wiele tysięcy mil w odległości zaledwie kilkudziesięciu mil od siebie.

Załoga Team Malizia skipper Boris Herrmann, Will Harris, Nico Lunven, Rosalin Kuiper i reporter pokładowy Antoin Auriol, osiągnął wielki sukces wygrywając najdłuższy w historii etap załogowych regat oceanicznych. Przed bramką punktową przy południowej Australii, załoga Borisa Herrmanna odrobiła kilkaset mil i na drugim miejscu za Team Holcim-PRB przepłynęła bramkę i zdobyła 4 punkty. Gdy cała flota żeglowała na południe od Nowej Zelandii, wzdłuż strefy wykluczenia z lodu, odległości między jachtami były niewielkie i sięgały kilkunastu mil. Tak cztery jachty klasy IMOCA dopłynęły w okolice Przylądka Horn. Niewielką przewagę uzyskał Team Malizia i pierwszy minął Horn, zdobywając tym samym prestiżowe trofeum Roaring Forties, za najszybsze pokonanie trasy od Przylądka Dobrej Nadziei do Przylądka Horn.

Wyniki trzeciego etapu

1. Team Malizia – 2 kwietnia o 05:20:28 UTC (34 dni, 17 godzin, 10 minut, 28 sekund)
2. Team Holcim-PRB – 2 kwietnia o 10:56:20 UTC (34 dni, 22 godziny, 46 minut, 20 sekund)
3. 11th Hour Racing Team – 5 kwietnia o 08:20:23 UTC (37 dni, 20 godzin, 10 minut, 23 sekund)
4. Biotherm – 5 kwietnia o 10:51:19 UTC (37 dni, 22 godziny, 41 minut, 19 sekund)
5. Guyot Environnement – Team Europe – wycofał się z trzeciego etapu

Klasyfikacja generalna The Ocean Race (po 3 z 7 etapów)

1. Team Holcim-PRB – 19 punktów
2. Team Malizii – 14 punktów
3. 11th Hour Racing Team – 13 punktów
4. Bioterm – 10 punktów
5. Guyot Environnement – Team Europe – 2 punkty

Zdobywcy nagrody The Roaring Forties Trophy w historii załogowego wyścigu dookoła świata:

1973-74 Sayula II – skipper, Ramón Carlin
1977-78 Flyer – skipper, Cornelis van Rietschoten
1981-82 Ceramco New Zealand – skipper, Peter Blake
1985-86 Philips Innovator – skipper, Dirk Nauta
1989-90 Steinlager 2 – skipper, Peter Blake
1993-94 Intrum Justitia – skipper, Lawrie Smith
1997-98 EF Language – skipper, Paul Cayard
2001-02 Illbruck – skipper, John Kostecki
2005-06 ABN Amro One – skipper, Mike Sanderson
2008-09 Ericsson 4 – skipper, Torben Grael
2011-12 Groupama Sailing Team – skipper, Franck Cammas
2014-15 Abu Dhabi Ocean Racing – skipper, Ian Walker
2017-18 Dongfeng Racing Team – skipper, Charles Caudrelier
2022-23 Team Malizia – skipper, Boris Herrmann

W brazylijskim Itajai trwały intensywne prace remontowe przy jachtach. Załogi przygotowywały się do wyścigu portowego i startu czwartego etapu. Pięć jachtów klasy IMOCA wystartowało 23 kwietnia na trasę z Itajaí do Newport na Rhode Island.

Po arcytrudnym maratonie na dystansie 14 000 mil z Kapsztadu do Itajai, postój w brazylijskim porcie miał fundamentalne znaczenie dla losów każdej załogi w tym wyścigu. Po dokonaniu stosownych napraw i czynności serwisowych przy jachtach klasy IMOCA, stan w jakim opuszczą Brazylię i popłyną do Newport, będzie miał duży wpływ na ostateczny wynik całego wyścigu! Prawie wszystkie załogi zgłosiły po przypłynięciu na metę długą listę problemów technicznych. Zespoły brzegowe miały do wykonania ogrom pracy! Dla porównania we flotach Volvo 70s i VO65, jachty były poddawane pełnemu serwisowi co 10 000 mil. Teraz łódki klasy IMOCA przepłynęły na jednym etapie 14 000 mil, tak więc prawie wszystko wymagało serwisowania i naprawy!

Po trzecim etapie na wodach południowego Oceanu Atlantyckiego, Indyjskiego i Pacyfiku, po okrążeniu trzech słynnych Przylądków – Dobrej Nadziei, Leeuwin i Horn, teraz jachty po raz ostatni w tym wyścigu przepłyną z południa na północ. Etap rozpocznie się w Brazylii, gdzie jest jeszcze jesień, a zakończy w Newport na początku wiosny. Żeglując na północ, załogi będą starały się unikać skutków płynącego na południe prądu brazylijskiego, a także unikać słabych wiatrów systemu pogodowego Wyspy Świętej Heleny, które ostatnio napotkali na drugim etapie z Cabo Verde do Kapsztadu w RPA. Wyż Świętej Heleny, przeciwny brazylijski prąd morski, to dwie poważne przeszkody na tej trasie… 

Gdy jachty zbliżą się do Recife na północno-wschodnim krańcu Brazylii, może nastąpić strategiczny podział we flocie, ponieważ nawigatorzy muszą wtedy podjąć ważną decyzję strategiczną i wybrać odpowiednią drogę. Wybór między wypłynięciem na ocean w poszukiwaniu silniejszych i stabilniejszych wiatrów, a krótszą, bardziej bezpośrednią trasą wzdłuż brazylijskiego wybrzeża. Będzie to oznaczało opłynięcie Wysp Fernando de Norohna od wschodu lub od zachodu. Kolejną przeszkodą będą Doldrumy, czyli pasmo słabych i niestabilnych wiatrów, które rozciągają się nad i pod równikiem. W czasie przekraczania równika, załogi będą musiały stale czuwać, aby uniknąć zaplątania się w ogromne skupiska wodorostów Sargassum, które zaśmiecają ten akwen. Za równikiem celem będzie złapanie pasatów na półkuli północnej, które powinny skierować flotę na północ, obok archipelagu Karaibów, w kierunku wybrzeża Florydy. Trasa tego etapu na północ, prowadzi przez słynny obszar Oceanu Atlantyckiego, znany jako Trójkąt Bermudzki. Trójkąt utworzony przez San Juan w Puerto Rico na południu, Miami na Florydzie na zachodzie i Bermudy na wschodzie, słynie z tajemniczych zatonięć wielu statków i zaginięcia samolotów na przestrzeni wielu lat?! Po trawersie Miami na Florydzie istnieje duże prawdopodobieństwo spotkania kilku silnych sztormów z kontynentalnej części Stanów Zjednoczonych, a załogi będą musiały także przebrnąć przez obszary meandrujących prądów ciepłej wody, znanych jako Prąd Zatokowy, zanim dotrą około 10 maja do mety w Newport.

Skład załóg na czwarty etap The Ocean Race Itajai-Newport:

Team Holcim – PRB (SUI) – Kevin Escoffier (FRA) Fabien Delahaye (FRA) Benjamin Schwartz (FRA) Annemieke Bes (NED) Georgia Schofield (NZL) OBR

11th Hour Racing Team (USA) Charlie Enright (USA) Simon Fisher (GBR) Damian Foxall(IRE) Francesca Clapcich (ITA) Amory Ross (USA) OBR

GUYOT environnement – Team Europe (FRA/GER) Benjamin Dutreux (FRA) Sébastien Simon (FRA) Robert Stanjek (GER) Annie Lush (GBR) Gauthier Lebec (FRA) OBR

Biotherm (FRA) – Paul Meilhat (FRA) Mariana Lobato (POR) Alan Roberts (GBR/ BRA) Marie Riou (FRA) Anne Beaugé (FRA) OBR

Team Malizia (GER) – Will Harris (GBR) Nicolas Lunven (FRA) Rosalin Kuiper (NED) Christopher Pratt (FRA) Antoine Auriol (FRA) OBR

Zgodnie z planem w każdej ekipie zabraknie żeglarzy, którzy przygotowują się do tegorocznych regat Guyader Bermuda1000, Rolex Fastnet Race i jesiennego Transat Jaques Vabre. Damien Segiun i Samantha Davies popłyną razem w Guyader Bermuda1000, na jej nowym jachcie klasy IMOCA – Initiatives Cœur, choć jeszcze niedawno żeglowali razem na trzecim na etapie na pokładzie jachtu Biotherm. Damien Seguin wystartuje następnie z Laurentem Bourguèsem na swoim jachcie Groupe APICIL (VPLP Verdier 2015, ex. Maitre CoQ IV) w regatach Defi Azimut i Transat Jaques Vabre. Do startu w Guyader Bermuda 1000 przygotowuje się także Sam Goodchild, który startował w TOR z załogą 11th Hour Racing Team. Teraz popłynie na jachcie FOR THE PLANET (Verdier 2019, ex. LinkedOut Thomasa Ruyanta). Jego koleżanka z załogi Justine Mettraux wystartuje w wyścigu Fastnet, a następnie w słynnym wyścigu kawowym TJV. Popłynie na jachcie TEAMWORK.NET (VPLP 2018 ex. Charal Jeremie Beyou).

Tom Leparche z załogi Holcim-PRB i Anthony Marchand z Biotherma, także zmienią jachty, ale w tym przypadku na wielkie trimarany klasy ULTIM 32/23. Leparche zostanie skipperem SVR-Lazartigue, a Marchand skipperem ACTUAL Ultim 3. Obaj wystartują w tym roku w Rolex Fastnet Race i TJV, a w styczniu 2024 roku w wielkich regatach samotnych żeglarzy dookoła świata Arkea Ultim Challenge. Ich rywalami w wokółziemskim wyścigu będą min. – Charles Caudrelier – GITANA 17 – MAXI EDMOND DE ROTHSCHILD, Armel Le Cléac’h – BANQUE POPULAIRE XI i Thomas Coville – SODEBO ULTIM 3.

IMOCA: łódź, projekt, kapitan, data wodowania

• Guyot Environnement – Team Europe (VPLP Verdier); Benjamin Dutreux (FRA)/Robert Stanjek (GER); 1 września 2015 r

• Zespół 11th Hour Racing (Guillaume Verdier); Charliego Enrighta (USA); 24 sierpnia 2021 r

• Holcim-PRB (Guillaume Verdier); Kevin Escoffier (FRA); 8 maja 2022 r

• Zespół Malizia (VPLP); Borys Herrmann (Niemcy); 19 lipca 2022 r

• Biotherm (Guillaume Verdier); Paul Meilhat (FRA); 31 sierpnia 2022 r

Kalendarium Ocean Race 2022-23:

Alicante, Hiszpania – Etap 1 (1900 nm) start: 15 stycznia 2023 r.
Cabo Verde – ETA: 22 stycznia; Etap 2 (4600 nm) start: 25 stycznia
Kapsztad, Republika Południowej Afryki – ETA: 9 lutego; Etap 3 (12750 nm) start: 26 lutego
Itajaí, Brazylia – ETA: 1 kwietnia; Etap 4 (5500 nm) start: 23 kwietnia
Newport, RI, USA — ETA: 10 maja; Etap 5 (3500 nm) start: 21 maja
Aarhus, Dania – ETA: 30 maja; Start etapu 6 (800 nm): 8 czerwca
Kilonia, Niemcy (przelot) – 9 czerwca
Haga, Holandia – ETA: 11 czerwca; Etap 7 (2200 nm) start: 15 czerwca
Genua, Włochy – wielki finał – ETA: 25 czerwca 2023 r.; Finał wyścig portowy: 1 lipca 2023 r