Przyznawana corocznie przez portal nowezagle.pl Nagroda im. Leonida Teligi, honoruje książki polskich autorów o szeroko pojętej tematyce żeglarskiej, wydane w danym roku i nadesłane do redakcyjnej recenzji.
W 2023 roku opublikowaliśmy 13 recenzji książek, z czego 12 mogło ubiegać się o Nagrodę. Z pewnością nie są to wszystkie polskie książki, które mogą zainteresować żeglarzy, ale daje to ogólny przegląd tego, co na rynku wydawniczym wydarzyło się w ostatnim roku. Do tegorocznej nagrody nominowaliśmy cztery książki: Krzysztof Baranowski – „Mity mórz i oceanów”, Paulina Reiter – „Samotne oceany”, Rafał Klepacz – „Pieśni ludzi morza. 20 morskich opowieści o pieśniach żeglarskich i szantach” i Wojciech Jacobson – „Od równika do bieguna”.
Jury w składzie: redaktor naczelny portalu Dominik Życki, jego zastępca Waldemar Heflich oraz Piotr Dalecki i Marek Zwierz wybrało tegorocznego laureata, którym została Paulina Reiter za książkę „Samotne Oceany”. To wyjątkowa książka o jednej z najwybitniejszych żeglarek w historii polskiego jachtingu oceanicznego. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, była pierwszą kobietą, która samotnie opłynęła świat.
Paulina Reiter – „Samotne oceany”
Paulina Reiter próbuje odpowiedzieć na pytanie czy sama to samotna. Autorka podejmuje polemikę z amerykańskim pisarzem i myślicielem Josephem Campbellem, że „przez tysiące lat, aby zostać bohaterem, trzeba było być mężczyzną” a bohaterskie kobiety to postaci z baśni, legend i mitów. Aby obalić tę teorię, opowiedziała historię pierwszej kobiety, która opłynęła samotnie świat dookoła. Dziennikarka zupełnie przypadkiem trafiła na dzieje kapitan Krystyny Chojnowskiej Liskiewicz, co dla mieszkańców Trójmiasta i okolic jest zadziwiające, i prowadząc długie rozmowy z bohaterką żeglarskiego wyczynu, jej mężem, Wacławem Liskiewiczem, przyjaciółmi, kolegami i znajomymi, ułożyła dla czytelników portret kobiety, dla której najważniejsza była wolność szeroko pojęta. Książka daleko odbiegająca od typowych opowieści o rejsach i żeglarskich wyczynach, skupiająca się bardziej na osobie bohaterki, niż na jej niewątpliwym wyczynie.
Historia Nagrody im. Leonida Teligi
Od 1970 roku, miesięcznik “Żagle” przyznawał co roku Nagrodę im. Leonida Teligi za twórczość literacką. Nagroda ta jest jednym z najstarszych i najbardziej prestiżowych wyróżnień żeglarskich w kraju. W ciągu tych lat jej laureatami byli najwybitniejsi pisarze, publicyści, żeglarze, redakcje i organizacje (przez wiele lat była przyznawana także za wybitne osiągnięcia sportowe i popularyzację żeglarstwa).
Teliga był pierwszym Polakiem i pierwszym Słowianinem, który samotnie opłynął świat. Gdy wypływał był dziennikarzem i członkiem redakcji Magazynu “Żagle”. Przez całą wyprawę przysyłał korespondencje, publikowane na łamach naszego miesięcznika. Kilka lat temu wydaliśmy zbiór wszystkich artykułów Leonida pisanych specjalnie dla „Żagli”. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej zdobył uprawnienia żeglarskie i zdał egzamin na stopień sternika morskiego. Po skończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty walczył w Kampanii Wrześniowej. W latach 1939-42 pracował na Morzu Czarnym, jako rybak i szyper w rybołówstwie w Związku Radzieckim. W 1942 r. wstąpił do armii Andersa i służył w polskim lotnictwie w Wielkiej Brytanii. Był strzelcem pokładowym w załodze bombowca w Dywizjonie 300 im. „Ziemi Mazowieckiej”. Studiował anglistykę w Cambridge i ekonomię w Londynie. Po wojnie, kiedy powrócił do Polski, pracował jako dziennikarz, tłumacz, pisarz oraz instruktor żeglarstwa w Lidze Morskiej. Był korespondentem PAP z Chin, Laosu, Korei, Włoch i Afryki. Leonid Teliga wypłynął w samotny rejs dookoła świata z Casablanki w Maroku 25 stycznia 1967 roku. Jego rejs na jachcie “Opty” trwał dwa lata i dwa miesiące. Żeglował bez zawijania do portu z Fiji do Dakaru, wokół Przylądka Dobrej Nadziei – 13 500 mil morskich non-stop w 165 dni. W tamtych czasach był to niezwykły wyczyn. Żeglarz nie był jednak w stanie wrócić do Polski na pokładzie jachtu. Wrócił samolotem, skąd natychmiast trafił do szpitala z powodu choroby nowotworowej. „Opty” dotarł do Gdyni na pokładzie m/s Orłowo”. Leonid Teliga zmarł 21 maja 1970 roku, niespełna rok po zakończeniu swojego wielkiego rejsu. Na 100 lecie urodzin Teligi, w jego rodzinnym mieście – Grodzisku Mazowieckim, odsłonięto pomnik wielkiego żeglarza.
Laureaci Nagrody im. Leonida Teligi:
1971 Włodzimierz Głowacki za książkę “Wspaniały świat żeglarstwa”
1972 Zbigniew Milewski za książkę “Projektowanie i budowa jachtów żaglowych”
1973 Tadeusz Lisowski za cykl programów telewizyjnych “Pokochać wiatr”
1974 Dariusz Bogucki za książkę “Do brzegów Grenlandii”
1975 Mieczysław Pluciński i Stefan Workert za książkę “Sam zbuduj łódź”
1976 Aleksander Kaszowski i Zbigniew Urbanyi za książkę “Eurosem na Horn”
1977 Halina Stefanowska za książkę “Rozśpiewane morze”
1978 Stefan Wysocki za całokształt twórczości o tematyce żeglarskiej
1979 Andrzej Rymkiewicz za książkę “Regaty”
1980 Jerzy Dziewulski za książkę „Wiadomości o jachtach żaglowych”
1981 Krzysztof Baranowski za książkę “Dom pod żaglami” i programy telewizyjne
1982 Aleksander Kaszowski i Zbigniew Urbanyj za książkę “Polskie jachty na oceanach”
1983 Antoni J. Pisz za książkę “Marią przez Pacyfik”
1984 Dariusz Bogucki za książkę “Zanim powrócimy”
1985 Krzysztof Baranowski za książkę “Praktyka oceaniczna”
1986 Jacek Czajewski za książkę “Nawigacja żeglarska”
1987 Włodzimierz Głowacki za całokształt twórczości żeglarskiej
1988 Stefan Wysocki za książkę “Elementarz żeglarski”
1989 Jacek Czajewski za książkę “Szkoła pod żaglami”
1990 Zbigniew Kosiorowski za czterotomowy cykl powieści “Przez cztery oceany”
1991 Nagrody nie przyznano
1992 Marek Czasnojć za książkę “Świat wielkich żagli”
Marek Siurawski za książkę “Szanty i szantymeni”
Jerzy Kuliński za przewodnik dla żeglarzy “Polskie porty otwartego morza”
1993 głównej nagrody nie przyznano
1994 Wojciech Kuczkowski za książkę “Szlak Wielkich Jezior Mazurskich – Przewodnik dla żeglarzy”
1995 Witold Tobis za książkę “Budowa i naprawa jachtów z laminatu”
1996 Jerzy Dziewulski za książkę “Wiadomości o jachtach żaglowych”
1997 Joanna Rafalska-Nadolna za tomik poezji “Moje Morze”
1998 Henryka Stępień za książkę “Mariusz Zaruski – opowieść biograficzna”
1999 Jerzy Sydow za książkę “Żeglowanie po śródlądziu”
2000 Zbysław Śmigielski za książkę “Kapitanowie”
2001 Jacek Czajewski za zbiór opowiadań żeglarskich pt. “Morskie opowieści”
2002 Arkadiusz Pawełek za książkę pt. “Cena strachu”
2003 Czesław Marchaj za całość dorobku – książki z cyklu “Teoria Żeglowania”
Wojciech Skórski za książkę pt. “Łupinką przez Atlantyk”
2004 Henryk Wolski za książkę “Fortitudine Vincimus”
2005 Adam Piechal i Jerzy Salecki za “Polsko-angielski słownik żeglarski”
2006 Anna Rybczyńska za książkę pt. “Prawda o Władysławie Wagnerze”
2007 Andrzej Kolaszewski, Piotr Świdwiński za podręcznik “Żeglarz Jachtowy”
2008 Rudolf Krautschneider – za książkę “Co przyniosły fale i wiatr” 2009
Jacek Komuda – za książkę “Galeony wojny”
2010 Wojciech Kuźnicki – za książkę w podwójnej wersji językowej po polsku i po angielsku pt “Żeglarstwo lodowe dla najmłodszych”
2011 Jacek Czajewski – za książkę “Morze i żagle w poezji polskiej”
2012 Monika Witkowska – za książkę “Kurs Arktyka”
2013 Apolinary Pastuszko – za książkę “Klasa Finn – ważna karta w historii polskiego żeglarstwa regatowego”
2014 Zbigniew Kosiorowski – za całokształt twórczości o tematyce żeglarskiej
2015 Piotr Kasperaszek – Grecja. Najlepsze trasy dla żeglarzy – przewodnik po Grecji
2016 Ewa Skut – “Pod żaglami w lodowych krainach”
2017 Jerzy Pieśniewski – za książkę “Szybciej niż wiatr”
Milka Jung – za wiele cennych tłumaczeń literatury żeglarskiej
2018 Marcin Palacz – za przewodnik żeglarski – “Polskie wybrzeże Bałtyku”
2019 Dla dzieci o morzu, klimacie i ekologii – Jan Marcin Węsławski i Lech Kotwicki
2020 Maciej Krzeptowski – za zbiór wspomnień „Trzymam się morza”
2021 Krzysztof Baranowski – za książkę – album „Żagle na sztalugach”
2022 Tomasz Maracewicz – za książkę „Symbole naszych marzeń”
2023 Paulina Reiter – za książkę „Samotne Oceany”
![Pierwszy taki przypadek od lat! Rekin olbrzymi w Chorwacji [wideo]](https://nowezagle.pl/wp-content/uploads/2021/03/Rekin-4-1-100x100.jpg "Pierwszy taki przypadek od lat! Rekin olbrzymi w Chorwacji [wideo]")
