Przed finałem TTSR w Szczecinie: żaglowce Holandii i Wielkiej Brytanii

Żaglowce Wielkiej Brytanii

Przegląd największych żaglowców Zjednoczonego Królestwa zaczynamy od 3-masztowego barku „Earl of Pembroke”. Został zbudowany w 1945 r. w szwedzkiej stoczni Pukavik jako 3-masztowy szkuner, gdzie przyjął nazwę „Orion”. Używany był głównie do transportu drewna na Morzu Bałtyckim. W ten sposób pełnił służbę aż do jej zakończenia w 1974 r. w duńskim porcie Thisted. W 1980 r. został przetransportowany do Wielkiej Brytanii i pięć lat później rozpoczęto jego renowację. W jej ramach zmieniono takielunek ze szkunera na ożaglowanie typu bark. Miał przypominać statek HMS „Endeavour”, którym kapitan Cook dopłynął do brzegów Australii. Zmieniono także nazwę na obecną – „Earl of Pembroke”. Projekt renowacji został ustalony w taki sposób, aby żaglowiec posiadał klasyczną sylwetkę i aby można było go wykorzystywać w produkcjach filmowych. Ma 44,2 m długości całkowitej i 885 m² powierzchni żagla. Zagrał w wielu filmach, m. in. „Alicja w Krainie Czarów”, „Hrabia Monte Christo” czy „Atlas Chmur”. Jest także uczestnikiem festiwali morskich, w szczególności w portach Morza Północnego.

Ponad stuletni bryg „Eye of the Wind” jest jednym z najstarszych i najbardziej tradycyjnych żaglowców w międzynarodowej flocie. Został zbudowany w 1911 r. jako szkuner w niemieckiej stoczni Luhring w Brake. Otrzymał tam imię „Friedrich”. W marcu 1924 r. został sprzedany Axelowi Agebergowi do Kalmar w Szwecji, gdzie przemianowano go na „Sam”. Po dwóch latach ponownie zmienił właściciela i po zamontowaniu nowego silnika stał się szkunerem motorowym. Spędził kolejne 30 lat, przemierzając Bałtyk i Morze Północne jako statek towarowy „Merry”. Jesienią 1955 r. podczas silnej burzy osiadł na mieliźnie przy zachodnim wybrzeżu Szwecji. Wrak został uratowany, naprawiony i oddany do użytku jako półtoramasztowy szkuner „Rose Marie”. Używany był czasami do połowów przy użyciu sieci dryfujących u wybrzeży Islandii. Statek, który był wtedy napędzany wyłącznie silnikiem, w latach 60-tych dwukrotnie zmieniał właściciela, a „Rose Marie” ponownie stała się „Merry”. W styczniu 1970 r. pożar zniszczył rufę i siłownię statku. Unikając złomowania, został sprzedany prywatnemu przedsiębiorcy ze Stanów Zjednoczonych, który chciał przekształcić go w pub, jednak plan ten nie został zrealizowany. W 1973 r. nowym nabywcą statku został Anglik Anthony „Tiger” Timbs. Zgromadził wokół siebie grupę entuzjastów, z którą wspólnie postanowili odbudować jednostkę z ożaglowaniem brygantyny. Renowacja odbyła się w stoczni w Faversham w Wielkiej Brytanii i trwała cztery lata. W 1976 r. odnowiony żaglowiec, pod nazwą „Eye of the Wind”, był gotowy rozpocząć kolejny etap służby na morzu. Podczas swojej pierwszej podróży brygantyna opłynęła świat. Kolejnym wyzwaniem dla żaglowca była „operacja Drake” w 1978 r. Ta dwuletnia podróż, pod patronatem Księcia Karola, odbyła się śladami wyprawy słynnego odkrywcy i naukowca – Sir Francisa Drake’a. Imponująca konstrukcja tradycyjnego żaglowca przyciągnęła również twórców z Hollywood. „Eye of the Wind” zagrał w m. in. w „Błękitnej Lagunie”, „Tai-Pan” czy „Białym Szkwale”. W 2000 r. żaglowiec został odkupiony przez duńskiego biznesmena, przeszedł wtedy generalny remont, gdzie wyposażony został w wiele nowoczesnych rozwiązań technicznych przy zachowaniu tradycyjnego charakteru pracy przy żaglach. Wtedy też zyskał docelowy wygląd. Ma 40 m długości całkowitej, a powierzchnia jego charakterystycznych, brązowych żagli wynosi 750 m². Po śmierci właściciela w 2009 r., nowym armatorem została firma Forum, zapewniając jednostce organizację rejsów szkoleniowych, czarterowych i tematycznych. Na imprezach żeglarskich „Eye of the Wind” regularnie zdobywa nagrody jako najbardziej „fotogeniczny” żaglowiec w stawce.

„Pelican of London” został zbudowany w 1948 r. we francuskiej stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Le Havre, jako jeden z pięciu identycznych statków. Początkowo, pod nazwą „Pelican”, pełnił funkcję trawlera głębinowego. Konstrukcja kadłuba została oparta na planach francuskich kliprów z lat 70-tych XIX wieku. W 1949 r. został sprzedany norweskiej firmie i następne 19 lat spędził na połowach ryb w Arktyce. W 1968 r. „Pelican” został przekształcony z trawlera w statek kabotażowy, przyjmując imię „Kadett”. W ten sposób służył aż do 1995 r., kiedy to został zakupiony przez byłego oficera Królewskiej Marynarki Wojennej – Grahama Nellsona. Sprawił on, że statek stał się żaglowcem i przemianował go na „Pelican of London”. Przebudowa jednostki zajęła Nellsonowi i jego zespołowi blisko 12 lat w stoczni Portland Harbour w Dorset. Z oryginalnym kadłubem, rozpoczął służbę w 2007 r. jako 3-masztowa barkentyna. Ma 48 m długości całkowitej i 11 żagli o powierzchni 525 m². Zaprojektowanym specjalnie jako żaglowiec do szkolenia młodzieży, w sezonie letnim uczestniczy w regatach i zlotach w całej Europie, w sezonie zimowym wypływa na cieplejsze wody, m. in. na Karaiby.

„Royalist” to 2-masztowy bryg i najmłodszy nabytek królewskiej floty. Zbudowany został w 2014 r. w hiszpańskiej stoczni Astilleros Gondan na podstawie planów biura projektowego Acubens. Zastąpił inną jednostkę o tej samej nazwie, na której od czasu oddania do służby wyszkolono ponad 30 tys. kadetów. Przez 43 lata pierwszy „Royalist” przepłynął blisko 213 tysięcy mil morskich, odwiedzając porty w całej Europie. Jego następca został zaprojektowany z myślą o efektywnym wykorzystaniu przestrzeni i zapewnieniu wszechstronnych zdolności żeglarskich. Ma 32 m długości całkowitej i 565 m2 powierzchni ożaglowania. Jego budowa kosztowała blisko 5 mln funtów. Do służby wszedł w 2015 r., a uroczystego chrztu i nadania imienia dokonała w Londynie przedstawicielka rodziny królewskiej – Księżniczka Anna. W założeniu „Royalist” miał być szybki i prosty w obsłudze, a jednocześnie umożliwiać naukę tradycyjnego rzemiosła żeglarskiego i być alternatywą do większych i droższych żaglowców szkoleniowych. Jego właścicielem i armatorem (tak jak poprzednika) jest organizacja charytatywna Sea Cadets, która kontynuuje realizację programów szkoleniowych dla młodzieży, uczestnicząc corocznie w regatach wielkich żaglowców.

„Tenacious” to jeden z najciekawszych żaglowców w międzynarodowej flocie. Ten 3-masztowy bark, w całości zbudowany z drewna, powstał według projektu Tony’ego Castro. Jest największym drewnianym statkiem, zbudowanym w Wielkiej Brytanii od ponad 100 lat. Jego budowa rozpoczęła się w 1996 r., a czuwał nad nią zespół złożony z wykwalifikowanych projektantów, inżynierów, szkutników i monterów. Brała w niej udział również grupa wolontariuszy – osób niepełnosprawnych, którzy przyjeżdżali specjalnie z całej Europy. Uroczystość wodowania odbyła się w 2000 r. „Tenacious” to w chwili obecnej jedyny na świecie tej wielkości żaglowiec, na którym w załodze mogą pływać osoby niepełnosprawne. Pierwszą tego typu jednostką był „Lord Nelson”, zbudowany w 1986 r. Armatorem obu żaglowców jest Jubilee Sailing Trust, organizacja charytatywna, akredytowana przy ONZ, oferująca żeglarską przygodę osobom z różnymi umiejętnościami i ograniczeniami. Niestety z powodów finansowych, po ponad 33 latach spędzonych na morzach i oceanach, w 2019 r. „Lord Nelson” został wycofany ze służby. Od tego momentu to „Tenacious” spełnia funkcję żaglowca „bez barier”. Ma 65 m długości całkowitej i 1 217 m² powierzchni żagla. Wyposażony jest m. in. w specjalne windy do wciągania na reje wózków inwalidzkich, niesłyszących budzą na wachty specjalne alarmy, niewidzący mogą nim sterować dzięki kompasowi akustycznemu. Podczas wacht osoby pełnosprawne pracują z niepełnosprawnymi. Żaglowiec często bierze udział w imprezach żeglarskich w portach całej Europy.

Jak można zauważyć, zarówna Holandia jak i Wielka Brytania dysponują wieloma jednostkami z interesującą, nie rzadko burzliwą historią i wielkimi tradycjami. To tylko potwierdza fakt, iż żaglowce z tych krajów stanowią istotną część międzynarodowej floty.

W kolejnym odcinku dokonamy przeglądu statków żaglowych klasy A z krajów południowej Europy.